Köpeklerimizin beslenmeleri konusunda aşağıdaki pek çok bilgi bulacaksınız.
Yavru, yetişkin, emziren / gebe köpekler ve yaşlı köpeklerin beslenmeleri birbirlerinden son derece farklı oldukları için konuları ayrı ayrı incelemeniz ve ileride karşılaşabileceğiniz problemleri önceden değerlendirmenizi tavsiye ederiz.
Bu bölümlerde bulacağınız bilgiler kollektif bilimsel çalışmalarla kanıtlanmış gerçeklere dayanmaktadır. Dolayısıyla; kulaktan dolma diyebileceğimiz “Ben yaptım oldu” gibi tavsiyelere kulak asmadan mümkün oldukça bu bilimsel tavsiyelere ve hekiminizin önerilerine sadık kalınız.
Sıklıkla karşılaştığımız beslenme hataları sebebiyle meydana gelen alerjik reaksiyonlar, sindirim sistemi hastalıkları ve pek çok diğer hastalık yüzünden ciddi hastalıklar ve hatta ölümlerle karşılaşmaktayız.
Bu hataların önüne geçebilmek bilgiyle donanmaktan geçmektedir. Köpeğiniz sizinle aynı hisleri ve düşünceleri kendi tarzında yaşıyor olabilir; O’nu ailenizin bir bireyi olarak görüp oğlum, kızım diye seviyor olabilirsiniz. Ancak bu sizin yediklerinizi paylaşacağınız anlamına gelmemelidir. Köpeğinizin tüm ihtiyaçlarını göz önünde bulundurarak profesyonel besleme konusunda bilgi birikiminizi derinleştiriniz ve mutlaka aklınıza takılan noktaları veteriner hekiminize danışınız.
Beslenmede Dikkat Edilmesi Gereken Konular
Yetişkin bir köpeğin gıdasında yeterli oranda protein, karbonhidrat ve yağ bulunmasına dikkat edilmeli;
- Temiz su sürekli bulundurulmalı;
- Günde bir öğün beslenmeli (Öğün sayısı, miktar aynı kalmak koşulu ile en fazla ikiye çıkarılabilir);
- Aktivitelerden hemen önce ve sonra yemek verilmemeli;
- Özel faaliyetleri olan bir köpekse (koşucu, polis köpeği, av köpeği vb.) uygun diyetler hazırlanmalı ve gerekli takviyeler yapılmalı. Bu amaçla yoğun aktivite sırasında vücudu gerek duyacağı oksijen ve demir ihtiyacını karşılanmak amacı ile uygun oranlarda E vitamini ve selenyum gibi elementlerin takviyesinin yapılması;
- Kalsiyum ve fosfor oranının dengeli olmasına dikkat edilmelidir. Aşırı ve oransız kalsiyumun kireçlenmelere neden olabileceği unutulmamalı;
- Irkına özgün erişkin ağırlığının korunmasına dikkat etmeli aşırı kilo veya aşırı zayıflaması önlenmeli;
- Sindirilebilirliği yüksek gıdalar tercih edilmeli;
- Selülozun gıdasında yeterli bulunması sağlanmalı;
- Gıdasında yeterli düzeyde vitamin ve mineraller bulundurulmalı;
- Köpeklerin sindirim sisteminin laktozu (süt şekeri) sindiremediği dikkate alınmalı ve gıdasında bulundurulmamalı;
- Gıda değişimi yapılması gerektiğinde, değişimi ani olarak değil yavaş ve günlük artırımlar şeklinde yapmalı sindirim sisteminin adaptasyonu sağlanmalıdır.
Günümüzde yetişkin köpekler için profesyonel mama firmaları tarafından köpeğin ırkına özgün boyutları üç ana sınıfa ayrılarak (konserve, yarı kuru ve kuru mamalar) tüm gereksinimi olan temel besin maddelerini yeterli ve uygun oranlarda içeren pek çok mama bulunmaktadır.
Bu amaçla ;
Küçük ırk yetişkin köpek mamaları,
Orta ırk yetişkin köpek mamaları,
Büyük ırk yetişkin köpek mamaları,
Yüksek aktiviteye sahip yetişkin köpek mamaları,
Allerjik yapıda ki köpekler için özel içerik ve alerjenlerden arındırılmış köpek mamaları,
Metabolik hastalığı olan köpekler için de çeşitli “prescription” (reçete) mamalar bulunmaktadır.
Tüm bu mamalara ek olarak ayrıca köpekler ile sahipleri arasındaki bağları güçlendiren yiyecekler olarak da tanımlanmakta olan Ödül Mamaları da mevcuttur (bisküviler, çubuklar, vs.). Eğitim esnasında ödüllendirici olarak kullanılabildikleri gibi öğünlere ek olarak da enerji ihtiyaçlarına göre verilebilir.
Köpeklerin Besin Maddeleri
Besin maddeleri, hayvanlarda vücut dokularının yenilenmesi, büyümesi ve üreme gibi faaliyetlere katılan, enerji veren ya da vücuttaki metabolik olayların düzenliyicisi olarak görev alan organik veya inorganik maddeler olarak tanımlanabilirler.
Su;
Yeni doğan köpek yavrularında vücut ağırlığının yaklaşık %84’ü olan su miktarı, erginlerde %50-60’a düşmektedir. Köpekler suyu sıvı olarak; içme suyu ve yemlerden, ayrıca metabolizma sırasında hidrojen kapsayan (karbonhidrat, protein ve yağ) besin maddelerinin oksitlenmesinden sağlar. Su tüketimi açlık, metabolik aktivite, çalışma, gebelik, laktasyon, büyüme ile ortamın rutubeti ve sıcaklığına bağlı olarak değişir. Köpeğin su gereksinimi, kuru madde tüketiminin 2-3 katı kadardır. Günlük kuru madde tüketimi canlı ağırlığının yaklaşık %2’si olarak kabul edilirse, günlük her kg canlı ağırlık için 50 ml. su gereklidir. Özellikle sıcak havalarda ve laktasyonda tüketilen su miktarı, kuru maddenin 4 katı kadar artmaktadır.
Karbonhidratlar;
Köpekler çoğu durumda diyetlerinde hiç karbonhidrat olmasa da herhangi bir beslenme problemi ile karşılaşmazlar. Ancak gebelik gibi özel durumlarda enerji gereksinimleri arttığı için rasyona eklenmeleri gerekmektedir. Ayrıca selüloz, her ne kadar köpekler tarafından sindirilemezse de, diyette çok az miktarda bulunmasının bazı yararları vardır. Selüloz, bağırsak içeriğinin daha homojen bir şekilde dağılmasını sağlar ve su tutma özelliğinin yanında bağırsak hareketlerine olumlu etkisiyle yaşlı hayvanlarda konstipasyonu önler.
Yağlar;
Enerji kaynağı olmaları, esansiyel yağ asitlerini içermeleri, yağda eriyen vitaminlerin taşıyıcısı olmaları ve lezzetliliği artırmaları gibi özelliklere sahiplerdir.
Proteinler;
Protein gereksinimleri birçok etkene göre değişmektedir. Küçük ırk köpekler, büyük ırk köpeklere göre her kilogram vücut ağırlıkları için daha fazla proteine gereksinim duyarlar. Köpek yemleri orta kalitede en az %22-28 protein içerir. Günlük protein gereksinimi 5g/kg. olarak hesaplanabilmesinin yanında, yavru köpeklerin birim canlı ağırlık protein gereksinimleri daha yüksektir.
Vitaminler & Mineraller;
Ticari olarak hazırlanmış mamalara (mamanın içeriği ile doğru orantılı olarak) normal şartlar altında ayrıca bir vitamin katkısı yapmaya gerek yoktur. Ancak bazı hastalıklarda ve özel durumlarda veteriner hekiminizin önereceği belirli vitaminler & mineraller kullanılması gerekebilir.
Ticari Mama Çeşitleri:
1. Konserve Mamalar (Yaş Mamalar);
Konserve mamalar çeşitli et, et yan ürünleri, balık ve tahıllar ile firmaya özgü lezzet, aroma ve kıvam sağlayıcı maddelerden hazırlanırlar. Su kapsamları %74-78 oranındadır. Diğer mamalara göre daha iştahla tüketilirler. Sindirilebilirliğinin yüksek olması, içerdikleri besin maddelerinden yararlanılabilirliği de arttırmaktadır. Ancak, yüksek su kapsamı nedeniyle özellikle büyük ırk köpeklerin beslenmesinde istenilen düzeyde ekonomik sayılmazlar.
2. Yarı Kuru Mamalar
Bu tip köpek mamaları %25-30 düzeyinde su kapsarlar. Genellikle göze hitap edecek şekilde olması ile de insan yiyeceklerine benzetilmişlerdir. Lezzetli olmaları, sindirilebilirliklerinin yüksek olması ve yedirilmelerinin kolaylığı gibi avantajları bulunmaktadır. Buna karşın, kuru mamalara göre pahalı olmalarının yanında yüksek miktarda şeker içermeleri nedeniyle, diş bozukluklarına yol açabilmeleri gibi dezavantajları da vardır.
3. Kuru Mamalar
Su kapsamları genellikle %10-12 arasındadır. Yağ kapsamları ise %100 kuru maddede %5-15 arasında değişir. Uzun süre besin maddesi içeriğinin bozulmadan saklanabilmesi ve iş kolaylığı başlıca avantajıdır. Özellikle büyük ırk köpeklerin beslenmesinde oldukça ekonomiktir. Ayrıca, kuru mama ile beslenen köpeklerde, diş ve diş eti hastalıklarının daha az görüldüğü bildirilmektedir. Ancak, diğer mamalara göre daha az sevilerek tüketilirler. Tabi günümüzde gelişen teknoloji ve yıllardır yapılan araştırmalar ve geliştirmeler sayesinde mama firmaları tarafından üretilmiş köpeğiniz tarafından sevilerek tüketilen bir çok seçenek mevcuttur.
4. Bisküviler ve Ödül Mamaları
Eğitim esnasında ödüllendirici olarak kullanılabildikleri gibi, öğünlerin enerji düzeyini yükseltmek amacıyla köpeklere verilebilir.
Author: Dr. Haluk Ömer
Pet Dünyası Veteriner Kliniği
