Çikolata içeriğindeki kafein ve teobromin (metilksantin türevi alkoloidler) nedeniyle özellikle de köpeklerde sıklıkla karşılaştığımız bir zehirlenme sebebidir. Kediler çikolataya pek ilgi göstermese de bu yemeyecekleri anlamına gelmez. Kuşlar ise ortada buldukları yiyecekleri merakla gagalamakta, tadını sevdikleri gıdaları yemektedirler.
Ortada unutulan çikolata, kek gibi gıdalar ya da sahiplerinin yediklerinden hayvanlarına da tattırma alışkanlığı nedeniyle çikolata zehirlenmesi hayvanlarda sık karşılaşılan zehirlenme sebepleri arasında yer almaktadır.
Akut zehirlenmelerde huzursuzluk, kusma, ishal, sık sık su içme, idrar miktarında artış, vücut ısısında artış, hızlı nefes alıp verme, kaslarda titremeler, nöbet ve ölüm görülebilmektedir. Ölüm, alınan kafein ve teobromin miktarı ile hayvanın duyarlılık seviyesine bağlıdır. Çikolata yedirdiğini ancak kedi ya da köpeğine bir şey olmadığını söyleyen kişiler bu ayrıntıyı kaçırmaktadır. Kek, kurabiye ya da çikolatanın içeriğinde bulunan özellikle de teobromin miktarları zehirlenmenin şekillenip şekillenmemesinde etkilidir.
Akut zehirlenmenin şekillenmemesi de bizleri rahatlatmamalıdır. Yapılan çalışmalar düşük miktarlarda ara ara alınan metilksantin türevlerinin kalp üzerine olumsuz etkileri olduğunu bildirmektedir.
Tedavide özel bir antidot yoktur. Semptomatik tedavilerle (serum, mide yıkama-aktif kömür, nöbet önleyici ilaçlar, kalp destekleri gibi) zehirlenmeye sebep olan maddelerin vücuttan uzaklaştırılmasına çalışılır. Çikolatanın alınmasından sonra 2 saat içinde kusturmak zehir etkisini azaltmada etkili olsa da kusturma işlemi mutlaka hekim tarafından yapılmalıdır. Yanlış uygulamalar zehirin daha hızlı emilmesine ya da mide ülserine sebep olmaktadır.
Diğer tip zehirlenmelerde olduğu gibi çikolata zehirlenmesinde de hayvanın bu tip gıdalara erişimini engellemek en önemli yöntemdir. Korumak tedaviden daha kolaydır.
(Mesleki bilgi: Steroidler ve eritromisin metilksantinlerin vücuttan atılımını yavaşlattıkları için kullanımı önerilmemektedir. Metilksantinlerin idrar kesesinden geri emilimi nedeniyle tedaviye 72 saat devam edilmelidir.-Kaynak: Tutun H., Çikolata Zehirlenmesi, MAKÜ Sağ. Bil. Enst. Derg. 2014, 2(2): 114-120.
Dr. Müjgan Çevik Aksay
Gizmovet Veteriner Kliniği
Author: Dr. Müjgan Çevik Aksay
