Gıda kaynaklı hastalıklar açısından en riskli gıda grupları, patojenlerin (bakteri, virüs, parazit) kolayca üreyebildiği, toksinlerin oluşabileceği veya yanlış işleme, depolama ve hazırlama yöntemlerinden dolayı kontaminasyona açık olan gıdalardır. Bu tür gıda grupları ve neden riskli oldukları hakkında bilgi;
1. Çiğ veya Az Pişmiş Et ve Kümes Hayvanları
- Riskler: Salmonella, E. coli, Campylobacter, Listeria gibi bakteriler.
- Örnekler: Çiğ veya az pişmiş tavuk, sığır eti, domuz eti, hindi.
- Neden Riskli: Pişirme işlemi yetersiz olduğunda bu patojenler öldürülemez ve hastalıklara yol açabilir.
2. Deniz Ürünleri (Çiğ veya Az Pişmiş)
- Riskler: Vibrio, Norovirus, Hepatit A, parazitler.
- Örnekler: Çiğ istiridye, midye, suşi, sashimi.
- Neden Riskli: Deniz ürünleri kontamine sularla temas edebilir ve uygun şekilde pişirilmediğinde patojenler aktif kalabilir.
3. Çiğ Yumurta ve Yumurta Ürünleri
- Riskler: Salmonella.
- Örnekler: Çiğ yumurta, mayonez, ev yapımı dondurma, çiğ hamur.
- Neden Riskli: Çiğ yumurtalar Salmonella taşıyabilir ve yeterince pişirilmediğinde bu bakteriler aktif kalabilir.
4. Pastörize Edilmemiş Süt ve Süt Ürünleri
- Riskler: Listeria, Salmonella, E. coli.
- Örnekler: Çiğ süt, çiğ sütle yapılan peynirler.
- Neden Riskli: Pastörizasyon, patojenleri öldürmek için yapılan bir işlemdir. Çiğ süt ürünlerinde bu işlem yapılmadığı için patojen riski yüksektir.
5. Taze Meyve ve Sebzeler
- Riskler: E. coli, Salmonella, Listeria.
- Örnekler: Yıkanmamış veya uygun şekilde işlenmemiş meyve ve sebzeler, salatalar.
- Neden Riskli: Toprak, su ve işleme sırasında patojenlerle kontamine olabilirler. Ayrıca, uygun şekilde yıkanmadığında veya dezenfekte edilmediğinde bu patojenler gıdalarda kalabilir.
6. Deli Etler ve İşlenmiş Et Ürünleri
- Riskler: Listeria, Salmonella.
- Örnekler: Salam, sosis, jambon, pastırma.
- Neden Riskli: Bu ürünler işlem sırasında kontamine olabilir ve özellikle Listeria soğuk depolama koşullarında bile çoğalabilir.
7. Filizler
- Riskler: Salmonella, E. coli.
- Örnekler: Alfalfa, fasulye filizi.
- Neden Riskli: Filizler, nemli ve sıcak koşullarda yetiştirilir, bu da bakteri üremesi için ideal ortam sağlar.
8. Hazır ve İşlenmiş Gıdalar
- Riskler: Listeria, Salmonella, E. coli.
- Örnekler: Soğuk sandviçler, paketli salatalar, önceden pişirilmiş ve soğutulmuş yemekler.
- Neden Riskli: İşleme ve depolama sırasında kontaminasyon riski vardır. Ayrıca, uygun şekilde ısıtılmadığında patojenler öldürülemeyebilir.
9. Çiğ Hamur ve Un
- Riskler: E. coli.
- Örnekler: Kurabiye hamuru, kek hamuru.
- Neden Riskli: Çiğ un ve hamur, pişirilmediğinde patojenler içerebilir ve hastalıklara yol açabilir.
Bu gıda grupları, uygun şekilde işlenmediğinde, pişirilmediğinde veya depolanmadığında gıda kaynaklı hastalıklara yol açma riski taşır. Bu nedenle, bu tür gıdaların güvenli tüketimi için uygun hijyen ve pişirme yöntemleri önemlidir.
Author: Dr. Haluk Ömer
Pet Dünyası Veteriner Kliniği
