KIZGINLIK DÖNEMİ DAVRANIŞLARI
Erkek kediler her zaman, çiftleşmek için östrustaki yani kızgınlık dönemindeki bir dişi kedi arayışı içindedir. Dişi kedilerin östrus periyodu Ocak ayında başlar. Çiftleşme dürtüleri Mart veya Nisan, Haziran ve Eylül aylerında artar. Ekim ve Aralık aylarında ise son bulur.
Östrus ve Ovulasyon: Östrus (Kızgınlık) ve Ovulasayon (Yumurtlama) dönemleri aynı şeyler değildir. Ovulasayon sadece çiftleşmeden sonra şekillenir. Ancak çiftleşmenin olabilmesi için dişi kedinin kızgınlıkta olması gerekmektedir. Kızgınlıktaki dişi kedi; sinirlidir, kuyruğunu havada tutmaktadır ve bir erkek kedi arayışı içindedir. Uzun, yüksek sesli ve sert tonlu miyavlamasıyla bir erkek kedi çağırmaktadır.
Reddetme ve Kabullenme: Dişi kedi erkeği kabul edecek olsa bile önce erkeğin kur yapmasını sağlamak için reddedecekmiş gibi davranır. Erkek kedi geri çekilir, üzüntüsünü sesiyle belli eder.Birkaç reddetme sonunda dişi kedi mırlayarak ve erkeğin önünde yuvarlanarak onu kabul ettiğini belli eder.
Çiftleşme: İlk çifleşmeden sonra çiftler kur yapmaya devam edebilirler. Dişi östrusta olduğu için başka erkek kediler de arayabilir. Eğer bir yavru istiyorsanız, kedinizin sağlıklı bir gebelik dönemi geçirmesi için ilk başarılı çiftleşmeden sonra onu diğer erkek kedilerden uzak tutmalısınız.
DİŞİ VE ERKEK KEDİLER ARASINDAKİ DAVRANIŞ FARKLILIKLARI
Kısırlaştırılmış bir kedi besleyecekseniz, bazen kısırlaştırılmış olsa da cinsel yönden aktif kalabilir ama, genellikle cinsiyeti pek fazla önem taşımayacaktır. Kediniz kısırlaştırılmamışsa cinsiyetiyle ilgili dikkkat edilmesi gerken bazı noktalar olacaktır.
Erkek Kediler: Çiftleşme dönemlerinde dişi kedileri çekmek için idrarlarıyla işaret bırakırlar.
Daha kavgacıdırlar ve hem insanlar hem de diğer kediler içndeki sosyal statuleri kendileri için daha çok önem taşır. Bir numara olmak için savaşır.
Kısırlaştırılmış erkek kedilerin ise diğer kediler içinde toplumsal bir yeri yoktur ve kısırlaştırılmamamış kediler kadar çok kavga etmezler.
Dişi Kediler: Dişi kediler arasındaki hiyerarşi yavru sayısına bağlıdır. En sözü geçen kedi, en çok yavrusu olandır.
Bir dişi kediye sahipseniz ve onu kısırlaştırmadıysanız, istenmeyen gebelikleri önlemek için kızgınlık dönemlerinde başıboş bırakmamaya özen göstermelisiniz.
KÖTÜ TUVALET ALIŞKANLIĞI
Kediniz kum kabı dışında evin farklı yerlerini tuvalet olarak kullanıyorsa, ya ona bu alışkanlığı kazandıramadınız veya kum kabıyla ilgili bir problemi var demektir ya da kedinizde bir boşaltım sistemi hastalığı vardır.
- Kum kabı evin sakin bir köşesinde olmalı ve kedinizin yemek kapları asla kum kabının yakınında olmamalı.
- Birden fazla kediniz varsa herbiri için ayrı kum kapları bulundurmanızda yarar vardır.
- Kedinizin kum kabı dışına yaptığı idrarı koku giderici spreylerle temizleseniz de kediniz hassas burunu ile orada kendi idrarının kokusunu alabilir. Bu nedenle temizlikten sonra uzerini kalın vinil bir parçayla kapatmanızda ya da üzerine kedilerin hoşlanmayacağı parfüm, kolonya gibi seyler dökmenizde yarar vardır. Kediniz bir daha aynı yeri tuvalet olarak kullanmayacaktır.
SEYAHAT STRESİ
Seyahat, birçok kedide strese bazen de kusma gibi problemlere yol açar. Kendi yaşama alanından, tanıdık çevresinden uzaklaşan kedi strese girer. Kedinizi her zaman yanınınızda istemeniz çok normal ama onun için en iyi olanı alıştığı ortamda kalmasıdır. Kedinizin seyahatlerinizde yanınızda olması dışında bir alternatifiniz yoksa onu henüz yavruyken yolculuğa alıştırmalısınız. Öncelikle kediniz için bir seyahat çantası edinmelisiniz. Kediniz yolculuklara alışkın da olsa o ve kendi güvenliğiniz bu gerekli.
- Herhangi bir yolculuktan önce kedinizi arabaya ve seyahat çantasına alıştırmalısınız.
- Seyahat çantası her zaman kedinizin ulaşabileceği bir yerde ve kapısı açık olmalı. Meraklı kediniz çantayı da keşfetmek isterken ona alışacaktır.
- Kediniz hiçbir zaman seyahat çantasında rahatça uyumayacaktır. Ama yolculukların sayısı arttıkça bunlara alışacak, kendini daha rahat hissedecek ve daha uzun seyahatler için hazır duruma gelecektir.
- Kedinizin arabanın içinde serbestçe dolaşmasına asla izin vermeyin ve kesinlikle arabanın bagajında seyahat edebileceğini düşünmeyin.
- Çok sıcak ve çok soğuk havalarda kedinizi arabada bırakmayın. Sıcakta ısı çarpaması sonucu bayılabilir ve soğukta da soğukalgınlığına kapılabilir.
- Son olarak; tatile çıkarken kedinizin kum ve mama kaplarını, mamasını, tüy bakım malzemelerini, oyuncaklarını da yanınıza almayı unutmayın.
KEDİLER NEDEN KAVGA EDER?
Hayvan sahiplerinin en çok karşılaştığı problemlerden biri de aynı evde besledikleri kedilerin geçinememesidir. Bazı durumlarda kedilerin arası sadece soğuktur, birbirlerini umursamazlar, bazen birbirlerine tıslayabilirler. Bazı kediler ise bunu kavga etmeye kadar götürebilirler. Aslında bu davranış biçimlerinin hepsi normaldir. Evde kendi krallığını ilan etmiş olan kedinin bunu başka kedilerle paylaşmak istememesi çok doğal. Ya da sadece kedilerin kişilikleri birbirine uymuyordur. Yaşlı ve sakin bir kedi ile genç ve oyuncu bir kedi de anlaşamayacaktır.
Araştırmalar, zamanla kedilerin göreceli bir barış içinde yaşamaya başladıklarını göstermiştir. Hatta bazen kediler birbirine çok da yakınlaşabilir. Arasıra kavga etseler ya da birbirlerine tıslasalar da aynı oda da rahatça yiyor, uyuyor ve yalanıyorlarsa kedileriniz yıllarca bir arada yaşabilir demektir. Ama kavgalar ciddileşirse kedilerinizi bir davranış bilimci veteriner hekime götürmenizde yarar vardır.
İDRARLA İŞARET BIRAKMA
Kediler genellikle duvar, kapı gibi dikey yüzeylere işaret bırakırlar. Kedi ayaktadır, arka bacaklar gergindir, kuyruk havadadır, işaret bırakacağı yere arkasını dönmüştür ve idrar yüzeye sprey gibi boşaltılır.
Hem dişi hem de erkek kediler kendi yaşama alanlarının sınırlarını çizmek amacıyla idrarlarıyla işaret bırakırlar. İşaret bırakma, kum kabı dışındaki yerleri tuvalet olarak kullanmakla aynı şey değildir. İşaret bırakan kedi bir defada sidik kesesini boşaltmaz, farklı noktalara azar azar idrar yapar.
Erkek kediler çiftleşme dönemlerinde dişi kedileri çekmek için işaret bırakırlar. İdararlarında feromon adı verilen 17 farklı kimyasal belirleyici vardır.
Alt Üriner Sistem Hastalıkları da kedilerin idrarlarını bir defada boşaltamamalarına ve kum kabı dışına idrar yapmalarına neden olur.
Author: Dr. Haluk Ömer
Pet Dünyası Veteriner Kliniği
