Hamster

• Genel
  • Pet olarak neden hamster?
• Hamster alırken nelere dikkat etmeli?
  • Yaş
  • Cinsiyet
  • Dış Görünüş
• Hamster Davranışları
  • Barınma
  • Beslenme
• Üretim
  • Yavruların Beslenmesi

GENEL
Bilimsel adı Mesocricetus auratus olan Hamster’ın hikayesi 1930 yılında, Hebrew Üniversitesi Zooloji Dalı öğretim üyelerinden Prof. Jerusalem’in bir dişi hamster ve 12 yavrusunu Syra yakınlarında bir kasabada bulmasıyla başlamıştır. Aynı üniversitede görevli Dr. Ben Menahem bu yavrulardan 2 dişi ve bir erkeği alarak üretmiştir. Böylece insan eli altında üretilen ilk hamster yavruları elde edilmiş oldu. Dr. Menahem’in sahip olduğu bu hamster ailesi, bu gün tüm dünyadaki evcil hamsterlarin atası olarak kabul edilmektedir. Bu genç yavrular 1931 yılında bilimsel ve tıbbi araştırmalarda kullanılmak üzere Amerika ve İngiltere’ye gönderildi.

Orijinal hamster, yani değişik renk ve tüy varyeteleri elde etmek amacıyla üretilmeye başlanmadan önceki hamster, kısa, yumuşak tüylü ve sarımsı kahve rengiydi. Sırtında ve yanaklarında siyahımsı lekeler vardı ve karın bölgesi gri-beyaz renkteydi. Şu anda pet hayvanı olarak evlerde beslenen, değişik renk ve tüy uzunluğu olan hamsterlar sonradan yapılan selektif üretim çalışmalarıyla elde edilmiştir.

Hamster’ın derisi vücuduna tam yapışmış değildir, esnek ve gevşek bir yapısı vardır. Adeta derisi vücuduna bol gelen bir elbise gibidir. Gözleri parlak ve tam yuvarlaktır, ayakları tutmaya ve kavramaya uygundur bu yüzden hamsterlar iyi birer tırmanıcıdırlar. Ön ayaklarında 4 arka ayaklarında 5 parmak vardır. Kuyruk 1 cm den kısa ve küttür. Uzun tüylü varyetelerde kuyruk tamamen tüylerin altında gizlenmiştir.

Hamster’ları diğer kemirgenlerden ayıran el ilginç özellikleri yanaklarındaki keseleridir. Hamster’lar yiyeceklerini bu keselerde toplar ve yuvasına taşıyarak yuvasında depolar. Bu keseler yanaktan başlar ve omuz üstünde biter. Bir hamster kesesinde kendi vücut hacminin yarısı kadar yiyeceği taşıyabilir.

PET OLARAK NEDEN HAMSTER?
Hamster her yönüyle uygun bir pet hayvandır, bakımı beslenmesi ve barınması çok fazla özen gösterilmesi gerekmeyen konulardır. Hamster kendisi ucuz olduğu gibi barınması için de alacağınız kafes ve birkaç küçük aksesuar da pahalı değildir. Hamster özellikle küçük çocuklar için çok uygun bir pet hayvanıdır. Arka ayaklarının üzerinde kalkmaları, ön ayaklarını el gibi kullanıp yiyeceğini tutarak yemeleri, ilginç akrobatik hareketleriyle sahiplerine eğlenceli vakitler geçirtirler. Birçok evcil hayvanın aksine çocukların ellerine alıp oynamasına, sıkıştırmasına tahammül ederler.

Hamster hastalıklara çok dayanıklı bir hayvandır. Özel bir bakıma da (tüylerin taranması, yıkanması vb.) ihtiyaçları yoktur. Diğer pet hayvanlarıyla her gün ilgilenmek gerekirken, hamster birkaç günlüğüne yalnız bırakılabilir.

Ayrıca Hamster’lardan insanlara geçebilen bir hastalık bildirilmemiştir.
Tüm bu özelliklerinden dolayı hamster tüm hayvanseverler için uygun bir pet hayvandır.

HAMSTER ALIRKEN NELERE DİKKAT EDİLMELİ? 
YAŞ: Hamster yavruları 4-5 haftalıkken annelerinin yanından ayrılır. En iyisi annesinden yeni ayrılmış, yavru bir hamster almaktır. Yavru hamsteri insana alıştırmak , sevip okşamaya alıştırmak çok daha kolaydır. Bunun yanında hamsterin ortalama ömrü 3 sene kadardır. Kısa ömürlü bu sevimli hayvanı ne kadar gençken alırsanız onunla daha uzun süre birlikte olabilirsiniz.

CİNSİYET: Dişi veya erkek her ikisi de iyi birer pet hayvanı olarak beslenebilir. Ancak dişiler östrus sikluslarının yumurtlama dönemlerinde (kızgınlık dönemi) sinirli ve hırçın olabilirler ki bu dönem her 4 günde bir tekrarlanır. Bu dönemde dişi hamster onu tutmanıza, sevmenize izin vermeyebilir ve hatta ısırabilir.Bu yüzden erkekler daha uysal pet hayvanları olarak kabul edilebilir.

Hamster besleme ve üretimi konusunda deneyimli değilseniz, dişi ve erkek çift almamanız iyi olur. Aynı kafeste beslenen dişi ve erkek arasında ölümcül kavgalar olabilir.

DIŞ GÖRÜNÜŞ: Alacağınız hamster yaklaşık 55-60 gr. ağırlığında olmalıdır. Bu, genç, kendi başına beslenebilecek yaşa gelmiş bir hamsterin ağırlığıdır. Daha hafif ise bu, ya kendi başına beslenemeyecek kadar ufak bir yavru veya sağlık problemleri nedeniyle zayıf düşmüş bir hamsterdir.

Hamsterin genel görünüşü de çok önemlidir. Tüyleri yumuşak ve parlak olmalı, gözleri canlı parlak ve tam yuvarlak olmalı, göz çevresinde şişlik ve kızarıklık, gözde çapak, akıntı, burunda akıntı olmamalı, anüs bölgesi ve kuyruk ıslak olmamalıdır. Tüm bunlar bir hamster’ın hasta olduğunun belirtileridir.

Ayrıca almayı düşündüğünüz hamster sakin mizaçlı olmalı, elinize almanıza izin vermeyen ısıran hamster’ı almaktan vazgeçin. Hamster’ın ısırma alışkanlığı hiç istenmeyen, tehlikeli bir huydur ve düzeltilmesi çok zordur.

HAMSTER DAVRANIŞLARI 
Hamster çok meraklı bir hayvandır, herşeyi heryeri keşfetmek ister. Oyun oynamayı ve saklanmayı çok sever. Hamster temiz bir hayvandır, kafesinin ve evinin devamlı temiz olmasını ister. Öyle ki kafeste beslenen bir hamster kafesin bir köşesine uyuyacağı yeri hazırlamışsa , tuvaletini bu köşeye en uzak yere yapar. Hatta bazen dışarı atar. Bu yüzden hamster’ınızın kafesini sık sık temizlemeli, altlık materyalini değiştirmelisiniz. Altlık olarak hamster kafesinizde ağaç talaşı veya gazete kağıdı kullanabilirsiniz. Hamster için mahremiyet çok önemlidir, kendisini insanlardan , diğer hayvanlardan ve hatta diğer hamster’lardan gizlemek isterler. Bu yüzden hamster’ınızın kafesine, içine girip saklanabileceği bir aksesuar koymanız, onun bu içgüdüsünün tatmini için faydalı olacaktır.

Birkaç tane hamster’ı aynı kafeste tutabilirsiniz. Bunun için dişilerle erkekleri farklı kafeslere ayırıp, onlara içine girebilecekleri, saklanabilecekleri yerler sağlamalısınız. Ancak yine de hamster’larınızın yaşları ilerledikçe kavga etme riskleri vardır. Bu yüzden en iyisi bu yalnızlığı seven küçük hayvanları tek olarak ayrı kafeslerde bakmaktır.

Yeni aldığınız hamstır’ınızı elinize almadan önce onu kendinize alıştırmalısınız. Onu alıp eve getirdiniz, kafesine koydunuz, ona birkaç gün izin verin yeni evine, yeni ortamına alışsın. Daha sonra onu elinize alıştırın, elinizi kafese sakın onu avucunuza almayın, onun elinize tırmanmasını sağlayın. Asla onu derisinden tutup kaldırmayın ve uyurken rahatsız etmeyin çünkü birden uykudan uyandırıldıklarında hamster’lar agresif davranışlar sergileyebilirler.

Hamster’lar doğal olarak gündüz uyuyup gece faal olan hayvanlardır. Direkt güneş ışığını yada parlak ışığı sevmezler. Eğer hamsterinizi gündüz sevmek istiyorsanız onu yavaşça uyandırın ve uyanır uyanmaz elinize almayın. Birkaç dakika iyice ayılması ve ışığa alışması için bekleyin. Çünkü hamsterler çok derin uyurlar ve uyandıklarında çok sinirli olurlar. Hamsterinizin sinirli olduğunu kulaklarını geriye yatırmasından anlayabilirsiniz. Hamster çok güçlü bir sahiplenme iç güdüsüne sahiptir. Kafesine yuvasına ve aksesuarlarını sahiplenir. Onlara diğer hamsterları ve hatta sahibinin ellerini bile yaklaştırmak istemez . Kafes dışında çok uysal, oyuncu ve sevecen olan bir hamster kafes tellerinden içeri parmaklarınızı soktuğunuzda sizi ısırabilir. Bu sahiplenme duygusu dişilerde daha güçlüdür.

Diğer bütün kemirgenlerde olduğu gibi hamster’larında koku alma duygusu çok gelişmiştir, dünyayı burunlarıyla algılarlar. Anne hamster yavrularını kokuları sayesinde tanır. Bu nedenle emziren bir annenin yavrularına kesinlikle dokunmayın, anneyi rahatsız etmeyin ve onu tamamen sessiz sakin ortamda yalnız bırakın. Eğer yavruyu elinize alırsanız elinizin kokusu yavruya geçecek ve anne yavrusunu tanıyamayacaktır. Sonuçta onu bir yabancı zannederek ya öldürür yada yuvadan atar. Erkek hamster’lar yalnız yaşamayı tercih ederler, aileye katılmazlar. Erkek hamster’lar kendi yavruları dahi olsa genelde yavruları ya öldürür ya da yuvaya yaklaştığı için dişi tarafından öldürülür. Hamster her ne kadar insanla çok iyi anlaşsa da kendi türüyle geçinemeyen yalnızlığı seven bir hayvandır. Hamster, kışları soğuk geçen bir iklim bölgelerinde iki ay kadar kış uykusuna yatar. Ancak evde baktığımız hamster’lar standart oda sıcaklığı koşullarında kış uykusuna yatmayacaklardır.

BARINMA
Hamster için plastik altlıklı tel kafesler idealdir. Tahta kafesler uygun değildir. Tahta kafesin tabanı idrar ile ıslandığında uzun süre nemli kalır, bu da hamsterin sağlığı için zararlıdır. Ayrıca hamster tahta kafesi kolaylıkla kemirip kaçabilir. Kimi zaman cam akvaryumda da hamster bakılabilir ancak bu da hamster için pek uygun değildir. Akvaryumun içinde yeterli hava sirkülasyonu olmadığından tabanında rutubet oluşur. Rutubet hem hijyen açısından sakıncalıdır, hem de hamsterin hoşlanmadığı bir ortamdır. Hamsterin içme suyu ihtiyacını karşılamak için hamsterlere özel imal edilmiş sulukları tercih edin. Küçük bir tabağa su koymak veya kuşlar için imal edilmiş sulukları kullanmak pek işe yarmaz. Çünkü hamster kısa zamanda bunların içini yiyecek parçaları, kabukları ve kağıt parçalarıyla dolduracaktır. Hamster bir çöl hayvanıdır. Doğada bitkilerin içindeki öz sularını emerek veya yaprakların uçlarındaki su damlalarını yalayarak su ihtiyacını karşılar. Özel imal edilmiş hamster sulukları ile hem onun daha doğal bir şekilde su içmesini sağlamış olursunuz hem de suyun temiz kalmasını sağlamış olursunuz.

Hamster kafesine koyacağınız oyun tekerleği hem hamsterinizi eğlendirecek hem de egzersiz yapmasını sağlayacaktır. Hamsterlerin kesinlikle egzersize ihtiyaçları vardır. Sürekli hareketsiz kalan hamsterlerde kalıcı felçler oluşabilir.

BESLENME
Hamster kemirgen bir hayvandır. Yiyeceklerini yavaş yavaş kemirerek yerler ve yavaş hazmederler. Tohumlar ve fındık fıstık gibi sert gıdalardan hoşlanırlar zaten hamsterlerın diş ve çene yapısı gıda depolama keseleri ve sindirim sistemleri yumuşak gıdalar için uygun değildir.

Hamster verdiğiniz yiyecekleri yanaklarında bulunan keselerde depolar, yuvasına taşır ve orada saklar. Ne zaman yiyeceğine kendisi karar verir. Yumuşak gıdalara da hayır demezler, severek yerler ama devamlı yumuşak gıdalarla beslenmenin birkaç sakıncası vardır.

• Sert gıdaların kemirilmesi, kesici dişlerin törpülenmesini de sağladığından devamlı yumuşak gıdalarla beslenen hamsterların dişleri aşırı uzar ve bir süre sonra yem yiyemez hale gelir.
• Yumuşak gıdaların keselerden geri geri çıkarılması çok zordur.
• Yuvaya taşınan ve saklanan yumuşak gıdalar çabuk çürür ve kokuşur.
• Yumuşak gıdaların su oranı fazla olduğundan sindirim problemlerine neden olur.

Su her canlıda olduğu gibi hamster için de hayati önem taşır. Halk arasında hamsterların su içmediği gibi yanlış bir inanış vardır. Hamster su içer ama çok değil. Çoğu zaman verdiğiniz meyve ve sebzelerin içerdiği su hamster için yeterlidir. Ancak fındık, fıstık, tohum veya pellet yem gibi kuru gıdalarla beslenen hamster’lara mutlaka su verilmelidir.

Evcil hayvan mağazalarında bulabileceğiniz, hamster için özel imal edilmiş tohum karışımı yemler idealdir. Ay çekirdeği hamsterin favori tohumudur. Fındık, fıstık, ceviz içi, kuş yemi, darı, mısır, ay çekirdeği, kuru kedi ve köpek mamaları, bisküvi, muhabbet kuşu ve papağan krakerleri, bayat ekmek, buğday hamsterlerin severek tükettiği sert gıdalardandır. Bunun yanında haftada ki üç defa mavi lahana, ıspanak, havuç, elma , patates gibi meyve ve sezeler, sebze kökleri, haşlanmış et, haşlanmış yumurta vermek de vitamın takviyesi açısından çok faydalıdır.

Yeni doğmuş yavrular gözleri açılana kadar anneleri tarafından emzirilir. Gözleri açıldıktan sonra yavaş yavaş annelerinin yemlerinden de yemeye başlarlar. Gebe dişiler, süt emziren anneler ve katı gıda almaya yeni başlayan yavrular için haşlanmış yumurta ve süt tozu ile hazırlanan karışımın verilmesi çok faydalıdır.

Hamster’ınıza kesinlikle vermemeniz gereken gıdaların başında çiğ et gelir. Portakal, mandalina, limon, kavun ve karpuz gibi çok sulu meyveler de hamster için iyi değildir. Ayrıca soğan ve sarımsak türleri de hamster’lara kesinlikle verilmemesi gereken gıdalardandır.

ÜRETİM
Hamster’ınızı çiftleştirmeye karar verdiyseniz, pet hayvanı beslemenin en zevkli ve en heyecanlı olayına tanıklık edeceksiniz demektir. Yani bireylerin dünyaya gelmesi ve yavrularının büyümesini izlemek hayvan severler için büyük bir zevktir. Hamsterların gebelik süresi 16 gündür. Bu tüm memeliler arasında bilinen en kısa gebelik süresidir. Dişinin seksüel siklusu dört gün sürer. Yani dişi hamster dört günde bir reseptivdir (çiftleşmeye hazırdır). Yavru sayısı 2 ile 15 arasında değişmekle beraber genelde 8’dir. Yavrular 5 haftaya kadar süt emerler, yavrular sütten kesildikten bir hafta sonra dişi tekrar çiftleştirilebilir. 1 aylık olan yavrular gebe kalabilirler ancak 3 aylıktan önce çiftleştirilmesi doğru değildir. Gördüğünüz gibi hamster’ların muhteşem bir üreme kapasitesi vardır.

Hamster’lar gece faal olan hayvanlardır. Bu yüzden çiftleşmede gece yapılmalıdır. En uygun saat akşam 19:00 ile 23:00 arasıdır. Üreme için seçeceğiniz dişi ve erkek altı aylıktan küçük olmamalıdır. Küçük yaşta gebe kalan hamster’ların yavruları genellikle ölü veya çok zayıf doğar. Zayıf doğan yavrular anneleri tarafından öldürülür. Bu bize zalimce görünse de hayvanlar aleminde doğal seleksiyonun değişmez kuralıdır. Zayıf, güçsüz ve hasta olanların yaşama şansı yoktur. Çiftleştirme için seçtiğiniz erkek, dişiden daha iri en azından aynı cüssede ve daha deneyimli olmalıdır. Hamster üretiminde dikkat edilmesi gereken belki de en önemli nokta dişinin erkeğin kafesine konulamaması gerektiğidir. Çünkü dişi reseptiv olsa bile erkeği yuvasına giren bir yabancı olduğu için kabul etmeyecek ve muhtemelen saldıracaktır.

Çiftleşmeyi düşündüğünüz dişinin repestiv olduğunu nasıl anlarsınız? Bunun en pratik yolu; akşam saat 19:00 ile 23:00 arasında dişiyi erkeğin kafesine bırakın ve 5-10 dk. izleyin. Eğer dişi ve erkek birkaç dakikalık koklaşmadan sonra dişi kuyruğunu kaldırıp haraketsiz kalıyorsa repestiv demektir ve birkaç dakika içinde çiftleşme gerçekleşir. Eğer dişi erkekten kaçıyor veya kavga ediyorlarsa hemen dişiyle erkeği ayırın. Aynı işlemi 24 saat sonra tekrar deneyin. Dişi her dört günde bir repestiv olduğuna göre, en fazla 4 denemenizde çiftleştirme işlemi başarıyla sonuçlanacaktır. Çiftleşme 30 dk. kadar sürer. Bu esnada siz dişinin kafesini temizleyin, bolca altlık ve yiyecek koyun. Dişiyi erkeğin yanında 30 dk. dan fazla bırakmayın. Çünkü çiftleşme bittikten sonra büyük bir ihtimalle yeniden kavga edeceklerdir. Dişi çiftleştikten sonra kafesine bırakın, gebelik sırasında ve özellikle yavrular doğduktan sonra kesinlikle dişiyi rahatsız etmeyin. Yavruları gözleri açılmadan önce kesinlikle ellemeyin eğer temizlik için mecbur kalırsanız plastik eldiven kullanın. Daha önce de bahsettiğimiz gibi dişi yavrularını kokularıyla tanır ve siz çıplak elle yavrulara dokunursanız elinizin kokusu yavrulara bulaşır. Dişi de bu durum da yavrularını yabancı zannederek öldürebilir.

Yavrular yeni doğduklarında gözleri ve kulakları kapalıdır, tüyleri yoktur, yaklaşık 2-2,5 cm. boyundadır. 10 günlük yaşa gelince yumuşak yiyecekleri kemirmeye ve kafes içinde dolaşmaya başlarlar. Bu dönemde hala gözleri kapalıdır, gözleri 16 günde açılır.

Dişi bir hamster 3 yıllık hayatı boyunca 6 veya 7 defa doğum yapar ve toplam 40-50 yavru dünyaya getirir.

YAVRULARIN BÜYÜTÜLMESİ
10.günden itibaren yavrular kafes içinde dolaşmaya başlarlar, kafes içinde dağılmış olan yavruları anne yuvaya toplar. Bu yavruların toplanmasında anneye yardım etmeyin. Kafesi, evdeki diğer hayvanlardan (kedi ve köpeklerden) uzak, loş, çok sıcak veya çok soğuk olmayan serin bir yerde muhafaza edin. Direkt güneş ışığından kesinlikle uzak tutun.

Bazen annenin yavruları öldürdüğü, hatta yediği görülür. Bunun birkaç sebebi vardır;

• Dişinin ilk doğumudur, dişi tecrübesizdir.
• Yavrular sakat veya cılız doğmuştur.
• Dişi korkutulmuş veya rahatsız edilmiştir.
• Dişide yetersiz beslenmeye bağlı vitamin ve mineral eksikliği vardır.

16. günden sonra yavruların gözleri açılır. Annelerinden yeni ayrılan yavrulara, nispeten yumuşak meyve ve sebzeler ilk besin olarak verilebilir. Bunun yanında haşlanmış yumurta, haşlanmış et, peynir, yavrunun gelişimi için gerekli hayvansal proteinin sağlanması için de faydalıdır.