Veteriner hekim kimdir sorusuna cevap vermeden önce biraz mesleğin tarihçesinden bahsetmek isterim.
Veteriner hekimliğin tarihi, insanlık tarihi kadar eskidir. Ateşin, yazının ve tekerleğin icadı kadar önemli bir olay da insanoğlunun hayvanları evciltmesidir. İlk evciltilen hayvan ile veteriner hekimliği mesleğinin de başladığı kabul edilir. Zaman içerisinde çeşitli hayvan türlerinin evcil hale getirilmesi ile insanlar daha uzak mesafelere ulaşarak yeni yerleşim merkezleri kurmuşlar ve sonuçta bilim ve uygarlık sınır tanımadan gelişimini sürdürmüştür. Ancak, yüzyıllar boyu süren salgın hastalıklar karşısında özellikle 17. ve 18. yüzyıllarda çok sayıda hayvan kaybedilmiştir. O güne değin tedavide yaygın olarak kullanılan ilkel, ampirik yöntemlerin artık yararı olmadığı anlaşılmaya başlanmış ve 1762 yılında dünyada ilk olarak bilimsel anlamda eğitim verecek bir okul Fransa’nın Lyon kentinde açılmıştır. Okulun mezunlar vermesinden sonra salgın hayvan hastalıkları ile mücadelede sağlanan büyük başarı diğer Avrupa ülkelerinde de yeni veteriner okullarının açılmasını gündeme getirmiştir.
Türkiye de ise, veteriner hekimliği öğretimi ilk olarak 1842 yılında Godlewsky isimli Prusyalı bir askeri veteriner tarafından İstanbul’da 12 öğrenci ile başlamış ve ilk olarak ‘Askeri Veteriner Okulu’ açılmıştır.
‘Askeri Veteriner Okulu’nda 3 yıllık bir öğretim süresince sadece ordunun gereksinimi olan veteriner hekimler yetiştirilmekteydi. 1881 yılı itibariyle ise artık siviller de veteriner hekim olabilme imkânına kavuştular. 1886’da ilk ‘Baytar Rüştiyesi’ kuruldu. Rüştiye’den mezun olan öğrenciler ‘Baytar Mektebi’ne gitmeye hak kazanıyordu. Ancak zaman içinde artış gösteren salgın hastalıklar ve ağırlaşan hayvancılık sorunları bir veteriner okulunun açılmasını zorunlu hale getirdi. Ve bunun sonucunda 1889 yılında İstanbul’da Mülkiye Tıp Okulu bünyesinde ilk sivil veteriner okulu kuruldu. Okul içlerinde ünlü şair Mehmet Akif Ersoy’un da bulunduğu ilk mezunlarını 1893’te verdi. Çeşitli gelişmeler neticesinde 1920’de askeri ve sivil veteriner okulları ‘Baytar Mekteb-i Alisi’ adı altında birleştirildi. Selimiye kışlasında eğitim devam ederken, 1928 yılında okulun adı ‘Yüksek Baytar Mektebi’ oldu.
1933’te İstanbul’daki mektep ‘Baytar Fakültesi’ adı altında Ankara’ya taşındı. Ve İstanbul’daki okul kapatıldı. Böylelikle veteriner hekimliği öğretimi tam 91 yıl (1842-1933) İstanbul’da devam ettikten sonra gelişimini Ankara’da sürdürmeye başladı.
Ardından süreç şu şekilde devam etti: 1937 haziranında “Baytar” deyimi yerine “Veteriner Hekim” deyimi kabul edildi. ‘Baytar Fakültesi’nin adı da ‘Veteriner Fakültesi’ oldu. 1934 yılında bilimsel terimlerde Arapça’dan Latince’ye geçildi. 1939’da öğretim süresi 5 yıla çıkarıldı. 1948’de Veteriner Fakültesi Ankara Üniversitesi bünyesine alındı.
Zamanla nüfus ve besin gereksiniminin artışına paralel olarak ülkede hayvancılığın kazandığı önem ve veteriner hekimi sayısının yetersizliği 31 yıl sonra İstanbul da tekrar yeni bir veteriner fakültesinin açılmasını gündeme getirdi. Bu amaçla, İstanbul Üniversitesi Senatosu 16.07.1964 günü kendi bünyesinde bir veteriner fakültesinin kurulmasına karar verdi. Sonuçta; İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi’ne 1972-1973 eğitim-öğretim yılından başlanmak üzere öğrenci alınmaya başlandı.
Daha sonra 1960 yıllardan günümüze kadar sırasıyla Elazığ, Bursa, Konya, Van, Kars, Aydın, Burdur, Diyarbakır, Urfa, Hatay, Kırıkkale, Afyon ve Kayseri illerinde Veteriner Fakülteleri kuruldu. Ve halen farklı illerde fakülteler kurulmaya ve yeni veteriner hekimler yetişmeye devam ediyor.
Şimdi gelelim veteriner hekim kimdir, neler yapar sorusunun cevabına…
Veteriner hekimler; hayvanların sağlıklı, mutlu ve refah içinde yaşamalarını sağlamak amacıyla mesleklerini icra ederler. Fakat bu noktada çok önemli bir gerçek de gözden kaçırılmakta, veteriner hekimlerin sadece hayvanla ilgilendikleri düşüncesi varlığını sürdürmektedir. Oysa veteriner hekim, her şeyden önce koruyucu hekimdir. Yani insan ve çevre sağlığını korumak en büyük görevlerindendir. Çünkü hayvan sağlığı ile insan sağlığını birbirinden ayrı düşünmek mümkün değildir.
İnsanlarda gözlenen binlerce hastalığın hayvanlardan, hayvansal gıdalardan ve mikrobiyoloji yönünden bakıldığında tüm gıdalardan insanlara bulaşabildiğini biliyor musunuz? Bu hastalıklardan insanları veteriner hekimler korumaktadır.
Hayvan sağlığının korunması, insanların zoonoz (hayvandan insana bulaşan) hastalıklardan korunması, hayvanların verimlerini yükseltmek gayesiyle ıslah edilmeleri, hayvansal ürünlerin (et, süt, yumurta, peynir, yoğurt) , yemlerin muayene ve kalite kontrollerinin yapılması veteriner hekimlerin görevleri arasındadır.
Bu bağlamda, insan ve hayvanın olduğu yaşamın her alanında veteriner hekimin olması gerekliliği yadsınamaz bir gerçektir.
VETERİNER HEKİM ANDI
“Veteriner hekimliği mesleğinin üyeleri arasına katıldığım şu andan başlayarak,
Yaşamımı insanlık yoluna adayacağıma,
Meslek sahibi olmamda emeği geçenlere saygı ve minnettarlığımı koruyacağıma,
Sanatımı doğrulukla yapacağıma,
Mesleğimin onurunu koruyacağıma,
Mesleğimin dünya çapında geliştirilmesini hedefleyeceğime,
Bu amaçla meslektaşlarımla tam bir anlayış ve işbirliği içinde çalışacağıma,
Hayvan ve insan sağlığına çağdaş anlamda hizmet sunmayı ilke edineceğime,
Çevrenin korunması ve olanaklarından tüm canlıların yararlanması için çaba harcayacağıma,
Hasta sahiplerinin duygu ve düşüncelerine saygı duyacağıma,
Mesleki bilgimin gereğini yaparken sosyal, siyasal ve inanç farklılığı gözetmeyeceğime,
Sanatımı uygularken öğreneceğim sırları açıklamayacağıma,
Bilimsel yöntemlerden sapmadan, deontolojik kurallara uyarak ve etik ilkeleri gözeterek mesleğimi icra edeceğime;
İnsanlığın değerleri, bilimin gerçeği ve mesleğimin onuru önünde şeref sözü verir, and içerim.”
Author: Dr. Haluk Ömer
Pet Dünyası Veteriner Kliniği
